تاریخچه آب انبار شهداد
شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک بخش عمده ای از ایران، تاثیر ژرف و بنیادی در خلق پدیدههای گوناگون معماری این سرزمین گذاشته است. ریزشهای آسمانی در ایران، به جز ناحیه شمالی و سواحل دریای مازندران، در بقیه نواحی بسیار کم است. به همین دلیل، از دیرباز در بیشتر دشتهای وسیع ایران، برای دسترسی به آب، تلاش چشمگیری صورت گرفته و ایرانیان با بهره جستن از تمامی تواناییهای خود، دهها کیلومتر قنات حفر کرده اند.
آنها در کنار ساخت قناتها و سدها، به ذخیره سازی آبهای فراوان زمستانی برای به مصرف رساندن آنها در فصلهای گرم سال نیز توجه داشته اند و برای تحقق این مساله، «آبانبار» را بنیان گذاشته اند.
آبانبارها علاوه بر نقش مهمی که در زندگی روزمره مردم داشته اند، از موقعیت خاصی نیز در فرهنگ و اعتقادات مردم این سرزمین، بهره مند بوده اند. پیوند میان آب و آیینهای مذهبی، در دوران بعد از اسلام نیز در ایران ادامه یافت؛ به گونه ای که نیایشگاههای آناهید، جای خود را به مصلیهای شکوهمند خارج از شهر داد.
آبانبارها در بافت شهرهای حاشیه کویر، مرکز بسیاری از آبادیها و شهرکها و محلهها بودهاند و در بسیاری از محلهها بزرگترین و چشمگیرترین واحد معماری به شمار میروند.
فن ساختمان و شیوه معماری در ساختمان آبانبارها دارای اعتبار خاصی است؛ چرا که سازندگان این واحدها با دقت و نکتهسنجی بسیار، به مسایل عمده ای چون میزان فشار آب بر کف و سطح آبانبار، مساله اندود داخل بنا، تهویه، تصفیه و جلوگیری از آلودگی آب، توجه کامل داشتهاند.
هنر تزیین نمای خارجی این آبانبارها، به خصوص سردر ورودی آنها و در برخی از موارد، انتخاب اشعار جالبی برای کتیبه بالای سردر، همگی نشان دهنده آن است که این بناها با بسیاری از ویژگیها و روحیات ساکنان پیرامون خود، ارتباط نزدیک و مستحکمی داشته اند.
دلایل وجودی آبانبار
دلایل جمعآوری و نگهداری آب در آبانبارها را میتوان به صورت زیر دسته بندی کرد:
الف) تبخیر شدن آب در اثر تماس مستقیم با گرمای خورشید و جریان هوا
ب ) فاسد شدن آب در هوای آزاد
ج) گرم شدن آب به علت تابش نور خورشید
آب انبار های تاریخ کرمان
آب انبار مقبره شاه نعمت الله ولی:
آب انبار مقبره شاه نعمت الله ولی در شهر ماهان واقع شده است . این بنا در محل مقبره شاه نعمت الله ولی (یکی از عرفای قرن هشتم) ساخته شده است . این آب انبار مربوط به قرن هشتم هجری قمری است که در حال حاضر بلا استفاده مانده است و از آن استفاده ای نمی شود.
آب انبار علیمردان خان:
این آب انبار در مجموعه گنجعلی کرمان واقع شده است . آب انبار تاریخی علیمردان ( پسر گنجعلی خان) که در داخل بازار مسگری واقع شده ، دارای ویژگی های معماری جالبی است که توجه بینندگان را به خود جلب می کند.
آب انبارمجموعه گنجعلیخان:
مجموعه گنجعلیخان در شهرکرمان قرار دارد . این مجموعه در دوره صفویه به دستور گنجعلیخان و توسط یک معمار به نام سلطان محمد معمار یزدی ساخته شده است. مجموعه گنجعلیخان شامل قسمتهای مختلف مانند میدان ، کاروانسرا ، مسجد ، ضرابخانه ، آب انبار و حمام می باشد.